مدرسه غیاثیه با داشتن یک مسجد از بزرگ‌ترین مدارس قم به حساب می‌آمد زیر صحن آن سردابی مجلل برای رفاه حال طلاب و جویندگان علم و فضل وجود داشت که تابستان را در آنجا به استراحت می‌پرداختند.
به گزارش قم خبر، در خیابان آذر نزدیک میدان کهنه مناره‌های بلند و قدیمی نخستین چیزی است که نگاهت را می‌دزدد. سر در و مناره‌های مدرسه غیاثیه یا همان پامنار تنها بخش بازمانده از مدرسه عظیمی است که در سده هشتم هجری برای خود برو بیا و عظمتی داشت و سازه اصلی بنا از آجر با تزئینات گچی و تلفیقی از آجر و کاشی در مناره‌ها است.
دو مناره بالای سر در به قطر ۲ متر و ۲۰ سانتی متر است که ارتفاع آن تا سطح زمین ۲۵ متر بوده و پوشش آجری با طرحی از کاشی فیروزه‌ای و وجود کتیبه‌ای از کاشی خشتی از زیبایی‌ها و تزئینات این مناره قدیمی است و تنها کتیبه باقی مانده بر فراز مناره جنوبی از کاشی متعلق به دوره تیموری است.
از آنجایی که در مقابل این مدرسه حمامی وجود داشت و غیاث‌الدین رضوی سرکشیک استان مقدس رضوی در زمان شاه اسماعیل صفوی آن را وقف آستانه کرد از آن پس نیز به این مدرسه «غیاثیه» می‌گویند.
مدرسه غیاثیه با داشتن یک مسجد از بزرگ‌ترین مدارس قم به حساب می‌آمد زیر صحن آن سردابی مجلل برای رفاه حال طلاب و جویندگان علم و فضل وجود داشت که تابستان را در آنجا به استراحت می‌پرداختند.
با گذشت زمان در اطراف مدرسه قیصریه و چهار سوق قم نو ساخته شد و به این ترتیب سر در ورودی مدرسه در بازار شرقی قرار گرفت و قسمتی از محوطه جنوبی آن نیز جزء خیابان آذر شد.
منارِ میدان کهنه قم، به عنوان قدیمیترین اثر معماری بازمانده از دوران گذشته شاهد حوادث تاریخی شهر بوده که یکی از مهمترین آن‌ها تصرف شهر توسط نیروهای خارجی در جنگ جهانی اول و شلیک ۴ گلوله توپ از جبهه شمالی به بدنه مناره است که به گفته معماران به هنگام ورود نیروهای خارجی به قم با هدف ترساندن مجاهدین صورت گرفت.
در سال ۱۰۴۵ در اثر زلزله این بنا به سوی نابودی رفت تا حدی که در حال حاضر تنها سر در و دو مناره از آن اثر تاریخی باقی مانده است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان قم با بیان اینکه در راستای تعمیر این بنا درخواست‌هایی شده، اما هنوز اعتباری برای این امر تخصیص داده نشده است.
عمار کاووسی می‌افزاید: درخواست‌هایی در قالب بودجه اضطراری اعلام کرده‌ایم اما هنوز پاسخی در این خصوص نگرفته‌ایم.
تاریخ این اثر را به دوران سلجوقیان نسبت داده‌اند، وی معتقد است: با توجه به فرم ایوان و تزئینات گچی باقی مانده این بنا به دوران ایلخانی مربوط می‌شود و این مناره‌ها از دوران ایلخانی به بعد جفت شده‌اند.
معاون میراث فرهنگی قم ادامه داد: در دوران ایلخانی ۲ مناره بر روی ایوان احداث شد که از رانش جانبی جلوگیری کند در این دوران ایوان‌ها بلند‌تر و باریک‌تر شدند.
در گذشته‌ها افراد برای فراگیری دانش به مساجد مراجعه می‌کردند در آن زمان مساجد نه تنها نقش عبادی داشت بلکه محل برگزاری جلسات و اسکان برخی افراد نیز به حساب می‌آمد. این رویه تا قرن چهارم ادامه داشت تا اینکه در زمان خلافت عباسی و به پیشنهاد خواجه نظام‌الملک در دوران سلجوقیان نظامیه‌هایی تشکیل شد.
با این کار فضای مدرسه جدا شد و طرح مدرسه همانند کاروانسراهای قدیمی با حجره‌های فراوان ساخته شد. در این مکان‌ها سالن درسی وجود داشت که افراد به تعلیم و فراگیری دانش می‌پرداختند حجره‌ها نیز مکانی مناسب برای استراحت افراد به حساب می‌آمد، این مدارس در آن زمان یا توسط خیرین و یا حکومت وقت ساخته می‌شد.
بدون شک مدرسه غیاثیه نیز یکی از همین مدارس بود که در آن زمان پذیرای دانش‌آموختگانی بود که در حوزه‌های مختلف به فراگیری علم می‌پرداختند و حالا از آن مدرسه با آن همه عظمت تنها دو مناره باقی مانده است که هر از گاهی پذیرای برخی دانشجویان است.
وجود دو مناره بر فراز این بنای تاریخی گویای گذشته‌های دور است، دورانی که هیچ‌گاه تکرار شدنی نیستند.
طبق گفته کاوسی ۳۵۰ اثر و بنای تاریخی ثبت شده در قم وجود دارد که نیازمند تخصیص بودجه است. این بنا‌ها شناسنامه تاریخی قم هستند و تنها مدارکی که المثنی ندارند و هیچ‌گاه تکرار شدنی نیستند و با ادامه بی‌توجهی به بازسازی آن‌ها گرد و غبار فراموشی برای همیشه در بناهای تاریخی جا خشک می‌کند و ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور دیگر اثری از آن‌ها باقی نماند.
انتهای پیام/
ارسال نظر